PAC CHI UÂN (1737 - 1805)
NHÀ TƯ TƯỞNG, NHÀ VĂN TRIỀU TIÊN
Ông sinh ngày 5 tháng Ba năm 1737 tại Seoul (Xơun), cha là một quan lại cao cấp trong triều đình phong kiến, dòng dõi nhiều đời làm quan, giữ nhiều chức vũ quan trọng trong bộ máy quyền lực Nhà nước. Sống trong hoàn cảnh ấy, một mặt ông được hưởng một chế độ giáo dục nghiêm túc, chắc chắn; mặt khác, ông sớm hiểu rõ những ung nhọt thối nát của giai cấp mình. Chính vì lẽ đó, ông sớm đoạn tuyệt với giai cấp quý tộc quan lại, từ bỏ danh vọng, nuôi chí tự lập, tìm một con đường sống khác hẳn. Năm 16 tuổi, ông thành hôn với cô con gái của một học giả nổi tiếng; song cả hai bỏ về một vùng quê hẻo lánh để làm ruộng, sống cùng với bà con nông dân địa phương, và nghiên cứu kỹ thuật canh tác nông nghiệp. Được bố vợ khuyến khích, ông đã bắt tay vào viết một tác phẩm nổi tiếng về nghề nông, trong đó đề xuất nhiều phương pháp khoa học của nghề nông và những tư tưởng tiến bộ, dân chủ. Năm 20 tuổi, ông đã xác định chắc chắn lập trường dân chủ tiến bộ của mình, và từ đấy dấn thân vào con đường đấu tranh chống bọn quan lại triều đình phong kiến phản động. Truyện ngắn đầu tiên Quang Mun Chơn (1754) đã thể hiện một cách sắc sảo và sáng rõ lập trường đấu tranh ấy. Sau đấy, ông cho ra đời chín truyện ngắn tiếp theo, tất cả đều nhất quán trên tinh thần tiến bộ đó.
Sau một thời gian xa lánh Vương triều và đô thành, năm 1768 khi thấy kẻ kình địch của mình đã chết, coi đây là một dịp có thể đứng ra thực hiện các dự định cải cách xã hội mà ông hằng ấp ủ, ông ra làm quan. Hàng loạt các dự án cải cách chính trị, kinh tế được ông viết ra và đệ trình lên Vua. Năm 1800 Vua Châng Chô chết, Xun Chô còn nhỏ lên kế vị. Đấy là dịp cho một số kẻ bất tài, phản động lộng hành. Pac Chi Uân thất vọng vì sự bất lực của mình, nên ông đã mau chóng rũ áo từ quan, trở về căn nhà nhỏ ở thôn quê đọc sách, nghỉ ngơi và sáng tác. Ông đã thấm nhiễm tinh thần của các tri thức phương Đông cổ, lúc nhập thế, lúc xuất thế tuỳ thời. Duy có tinh thần yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo đã ăn sâu vào máu thịt trong con người ông.
Ngày 10 tháng Chạp 1875 ông qua đời. Pac Chi Uân sử dụng nhiều thể loại văn học: thơ, chính luận, truyện ngắn, tùy bút, nhật ký đi đường... Mỗi tác phẩm của ông là một sự tìm tòi về nội dung cũng như nghệ thuật biểu hiện. Ông phản đối triệt để lối văn chương hình thức chủ nghĩa hoặc mô phỏng văn chương Trung Quốc. Sáng tạo nghệ thuật của Pan Chi Uân có một vị trí chắc chắn trong lịch sử văn học của nhân dân Triều Tiên...
