SA HOÀNG (ISAR)
Sa hoàng là tên gọi các đế vương nước Nga. “Sa” là chuyển âm từ một từ Latin Isar. Tháng 1 năm 1547, vua Ivan thứ IV (1583 - 1584) nước Nga lên ngôi, Xưng là Sa hoàng.
Ngay từ nửa sau thế kỷ XV, ở Nga đã lưu truyền câu chuyện rằng Đại công tước Moskva là người kế thừa Hoàng đế Bizantium là người bảo hộ duy nhất của giáo hội Bizantium trên thế giới. Sau khi “Roma thứ hai” Constantinopolis bị người Thổ Nhĩ Kỳ (Turk) đánh chiếm, quyền lực của đế quốc Bizantium và Hoàng đế được chuyển sang cho công quốc Moskva – “Roma thứ ba” và Đại công tước Moskva. Đó là sự chuẩn bị dư luận của Đại công tước Moskva cho việc đổi tên gọi thành Sa hoàng. Thời Ivan IV nhà nước trung ương tập quyền Nga đã cơ bản hình thành. Tước hiệu Đại công tước giành cho người thống trị công quốc không còn thích hợp với nền quân chủ của nước Nga thống nhất nữa. Vì vậy Ivan IV liền xưng là Sa hoàng, một xưng hiệu mà các bậc tiền bối của ông không dám dùng.
Ivan IV xưng là Sa hoàng là để khuếch trương uy quyền tối cao vô thượng của mình và cũng để nhấn mạnh địa vị cao cả của đại công quốc Moskva trong các nước châu Âu lúc đó. Người ta đã gọi Sa hoàng Ivan là “Ivan – vua sấm sét” từ đấy. Và cũng từ đấy, đại công quốc Moskva được gọi thành nước Nga Sa hoàng. Năm 1721, Piotr I cải xưng là Hoàng đế, nhưng vẫn được gọi là Sa hoàng.
Tháng 2 năm 1917, cách mạng tư sản Nga bùng nổ, chế độ Sa hoàng mới bị lật đổ hoàn toàn.
