THIÊN VĂN HỌC Ở NƯỚC NGA CỔ
Trong tất cả các nguồn tư liệu đã biết chỉ có những thông tin hết sức nghèo nàn về việc liệu người Xlavơ có biết đến mức nào về bầu trời sao. Nguyên nhân của điều này cũng dễ hiểu. Gần như suốt nửa năm bầu trời ở nước Nga bị mây mù che phủ. Ngoài ra, vào mùa hạ đêm lại rất sáng. Và cuối cùng là người Xlavơ suốt một thời gian dài sống cách biệt với các dân tộc có kinh nghiệm phong phú về quan sát thiên văn. Trước tiên là phải kể đến người Hy Lạp và La Mã, mà từ họ người Đức và người Xentic có được những hiểu biết về bầu trời sao. Những bộ tộc du mục biết rõ về các vì sao lại thường đánh nhau với người Xlavơ.
Các chòm sao Gấu Lớn, Gấu Nhỏ với sao Bắc Cực theo truyền thống được người Xlavơ gọi là “Cái Gàu”, “Tuần Lộc”, “Cày Chìa Vôi”; “Xe Kéo”, “Xe Trượt”, “Xe Bò” v.v... Các tên gọi “Tuần Lộc” hoặc “Cày Chìa Vôi” có lẽ xuất phát từ cư dân Ugri - Phần Lan - những người láng giềng Đông Bắc của dân Xlavơ mà đối với họ săn bắn là hoạt động chính. Tên gọi “Xe Bò”, “Xe Kéo” “Xe Trượt” đến từ những người Giecman cổ hoặc là tên gọi chung của cả hai dân tộc từ thời bán khai (cuối thiên kỷ thứ II - I trước Công nguyên), khi các dân tộc này còn chưa phân khai. Ngôi sao Bắc Cực được người Xlavơ gọi là “Cây Cọc” mà các ngôi sao khác chuyển động xung quanh. Nói chung, những quan niệm hiểu biết ấy cũng thường thấy ở các dân tộc khác.
Nhóm sao biết đến nhiều nhất đối với người Xlavơ là cụm sao Rua. Cụm sao này được đặt nhiều tên khác nhau “Tóc Dài”, “Mớ Tóc”, “Cọc Đụn Cỏ” v.v. . . Có thể họ hình dung vị thần Velet hoặc vị thần “chăn gia súc” là như thế. Cụm sao Rua chỉ nhìn thấy được vào mùa đông, được đánh dấu như là thời kỳ nghỉ vụ bắt buộc trong hoạt động nông nghiệp.
Trong chòm sao Thợ Săn người Xlavơ chú ý tới ba ngôi sao ở trung tâm, được gọi là “Thắt lưng của ngườt thợ săn” và theo khẩu truyền thì chúng vẫn có tên gọi là “Ba Lưỡi Cày”. Với sao Kim, người Xlavơ cũng như các dân tộc khác, cũng ngộ nhận là hai ngôi sao riêng rẽ: sao Hôm và sao Mai. Sao Kim còn có các tên gọi “hoang dã” hơn - “Ngôi sao Chó sói” - vì đó là thời gian nhập nhoạng chó sói ra săn mồi, hoặc “Ngôi sao Mục đồng” vì đó là tầm buổi sáng phải dẫn gia súc ra đồng chăn thả.
Còn có những tên gọi dân dã cho các chòm sao khác nhưng khó xác định được thời gian ra đời của chúng. Người Xlavơ sinh sống chủ yếu trong rừng và trên các bờ sông, nơi có hàng loạt những cách định vị phụ trợ và định hướng các phương trời theo cây cối, theo địa hình, theo hướng gió (tùy theo mùa) v.v... Họ cảm nhận thế giới khác với các dân tộc ở các vĩ độ phía Nam, nơi có bầu trời quang đãng, khoảng không trần trụi của sa mạc và đồng cỏ, hay các dân tộc cư trú ở bờ biển phải sử dụng kiến thức về các vì sao để đi biển.
