1999
Thung lũng của những xác ướp bọc vàng: Nghĩa địa ở Ốc Đảo
Khám phá 1996 / Khai quật kể từ 1999 bởi Zahi Hawass
Địa điểm Bawit, ốc đảo Bahariya
Thời kỳ, Thời kỳ Hy Lạp - La Mã (330 trước Công Nguyên - 400 sau Công Nguyên)
“Một người bảo vệ cổ vật đang cưỡi lừa dọc theo con dường dẫn mới thành phố Farafra, 3 dặm rưỡi phía nam Bawit, thủ đô của Bahariya, thì con vật sẩy chân, chân nó trượt vào một ngôi mộ. Khi người bảo vệ nhìn vào bên trong ông ta thấy vô số xác ướp phủ vàng…”
ZAHI HAWASS
Những khuôn mặt người chết ở Bahariya đúc bằng vữa, rất điển hình. Tô màu thô thiển và cho thấy sự hạn chế tối thiểu. Các sáng tạo cuối cùng này được Winlock miêu tả như “những tàn bạo của sự khủng khiếp”.
Nếu các ốc đảo của Sa mạc phía Tây Ai Cập trong nhiều năm là sự tù túng của khảo cổ Ai Cập, ngày nay chúng có khả năng gây bất ngờ đặc biệt - cũng như việc khai quật vào năm 1970 một nghĩa địa giàu có đã được tạo lập cho các thống đốc Vương quốc cổ ở Balat, và khám phá mới đây ở Dakhla về những ngôi nhà La Mã rõ ràng còn nguyên vẹn bị chôn vùi trong gió cát. Vào tháng 6-1999, sa mạc phía Tây một lần nữa lại đăng trên báo – lần này với một thông báo của chính phủ Ai Cập là một nghĩa địa ước lượng chứa trên 10.000 xác ướp được tìm thấy ở Bawit thuộc ốc đảo Bahariya. Nghĩa địa đã được xác định cách đây ba năm, vào tháng 5-1996, nhưng sự hiện diện của nó được giữ bí mật để tránh bị cướp bóc. Các xác ướp Bahariya có niên đại vào thế kỷ thứ 1 và 2 sau Công Nguyên về trước, khi đó ốc đảo xa xôi này phất lên nhờ sự thành công trong việc sản xuất rượu.
Các đền thờ ở các ốc đảo không bao giờ bị mất tăm tích hoàn toàn vì thời gian trôi qua được nhiều người biết đến, nổi tiếng nhất là lời sấm của Alexander Đại đế ở Siwa. Nhưng gần đây, sự chú tâm quay lại với các tàn tích chôn cất của khu vực, với một số lớn những mộ theo phong cách tỉnh lẻ của thời kỳ Hy Lạp - La Mã, giờ được đào lên ở Kharga (Baghawat và Dush) và Dakhla (Isman el-kherab). Nếu các báo cáo sớm là đúng thì nghĩa địa ở Bawit sẽ là nghĩa địa lớn nhất trong tất cả - tọa lạc ở một khu vực trên 5 cây số vuông (2 dặm vuông).
Các mộ Bahariya khai quật ở xa đều được đục trong một nền đá sa thạch và có nhiều phòng. Các phòng được làm vừa vặn với những kệ để đê những xác ướp của người chết đựng trong các hộp bìa cứng đủ loại (vải có keo và vữa, có cái được mạ vàng hoặc sơn màu) hoặc quan tài bằng đất nung, hay đơn giản chỉ bọc vải. Trong các đồ tùy táng, kèm theo là những tượng người than khóc đồ gốm và tất nhiên đồ trang sức quý, điển hình của phong cách Hy Lạp La Mã, cùng những đồng tiền, kể cả một của nữ hoàng Cleopatra VII trong truyền thuyết.
Chi tiết của một vỏ ngoài xác ướp mạ vàng ở Bahariya với các biểu hiện nữ thần Nut, cánh giang ra trong một cử chi che chở, và bốn người con trai của Horus –geii chịu trách nhiệm gìn giữ phủ tạng.
Tiến sĩ Zahi Hawass, giám đốc các khai quật ở đia điểm, đang nhẹ nhàng phủi bụi và những mớ mục nát của 2000 năm.
Lời vào các hầm mộ. Chỉ một số ít các mộ được khai quật sâu xa như thế, trong một nghĩa địa rộng lớn, mà người ta ước lượng có thể chưa đến 10.000 xác ướp.
Với số lượng lớn các mộ vẫn chưa khai quật Bahariya hứa hẹn tỏa ánh sáng vô tận không chỉ về nghệ thuật và khảo cổ học trong vùng, mà cả về những người dân và chế độ ăn uống, tình hình sức khỏe và tuổi thọ trung bình - cung cấp cái mà Roger Bagnall của Đại học Columbia mô tả như “một số liệu thống kê vô giá cho biết về đời sống của người Ai Cập vào lúc đó”.
“Tôi bắt đầu làm việc ở mộ đầu tiên, giống như các mộ khác là chứa đầy xác lập đàn ông đàn bà và trẻ con. Tất cả vẫn còn tốt, được ướp theo một phương pháp La mã - Ai Cập đã được biết đến ở các địa điểm như Hawara ở Faiyum, I50 dặm về phía Đông Bắc. Các xác ướp vẫn còn đậm mùi nhựa dùng để ướp chúng cách đây hàng thiên niên kỷ. Ở một góc, tôi nhìn thấy một cảnh tượng cảm động: một người phụ nữ nằm cạnh chồng, đầu quay về phía ông ta. Rồi tôi nhìn sang xác ướp của một người phụ nữ khác, mặt trời soi rọi mặt nạ mạ vàng của bà ta, cao khoảng 5ft, bà ta có một vương miện bằng vữa mạ vàng với bốn lớp tóc quăn đỏ trang trí thành hình xoắn che trán…”
ZAHI HAWASS
Đây là một địa điểm tích trữ nhiều thứ và không phải tất cả thuộc thời kỳ La Mã hư báo cáo cuối cùng cho biết - mộ của một thống đốc ốc đảo Bahariya Triều đại thứ 26 đấy, sự việc như vậy là đã rõ ràng.
Bên trong một mộ ở Bahariya, hình khắc trong đái một dãy những cảnh chôn cất vẫn còn giữ được màu sắc nguyên thủy.
Một chi tiết vẽ. Thần ướp Anubis săn sóc xác ướp trong khi linh hồn của người chết – ba được thấy đây như một con chim đầu người - chuẩn bị bay. Các nữ thần chị Isis và Nephthys than khóc ở đầu kia của giường tang.
