GUY DE MAUPASSANT (1850 - 1893)
NHÀ VĂN HIỆN THỰC LỚN NƯỚC PHÁP
Guy de Maupassant sinh ngày 5 tháng 8 năm 1850 ở Normandie trong một gia đình quý tộc sa sút. Mẹ ông là bà Lôrolơ Poatơvanh có người anh là Aphêt lơ Poatơvanh một thi sĩ lãng mạn chết trẻ, cả hai là bạn thiếu thời của nhà văn Gustave Flaubert nổi tiếng. Năm 11tuổi, Guy de Maupassant cùng em trai sống với mẹ, vì bố mẹ bỏ nhau. Khi tròn 13 tuổi, Guy de Maupassant được mẹ gửi đến học ở một trường dòng tại Yơơtô. Vốn là một cậu bé hiếu động và đa cảm, trong giờ học Guy de Maupassant hay hí húi vẽ tranh và viết nhằng nhịt lên giấy và cũng hay đầu têu các trò nghịch ngợm khác nhau, nên bị cha cố và giám thị quở trách thường xuyên. Sống trong kỷ luật khắc nghiệt của nhà trường, Maupassant luôn là một phần tử chậm tiến, ảnh hưởng xấu đến nề nếp nội trú. Dù rằng rất nể người mẹ của Maupassant, nhà trường buộc phải gửi trả ông về gia đình. Sau đó, Maupassant được gửi đến học ở trung học Tuăng; rồi tiếp tục học trường Luật ở Căng. Khi chiến tranh Pháp - Phổ nổ ra, Maupassant nhập ngũ. Sau chiến tranh, ông trở về Paris, phải lao vào kiếm sống nuôi thân và gia đình, nhận làm viên chức quèn ở Bộ Hải Quân (1873), rồi ở Bộ Giáo Dục (1878). Cũng vào thời gian này chí hướng hoạt động văn chương của ông đã bắt đầu nảy nở, rồi ngày càng rõ rệt. Ông chăm chỉ đọc sách, báo, sưu tập tư liệu, thường xuyên giao du với các nhà văn trẻ thuộc nhóm Mêđăng, tập hợp xung quanh Emile Zola một chủ soái của trường phái văn học tự nhiên chủ nghĩa. Không bị cuốn vào tâm lý sùng bái thời thượng, khác với các cây bút khác, ông lại chịu ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc nhà văn hiện thực nổi tiếng Flaubert - người bạn của mẹ ông, người thầy của ông. Năm 1880, đúng vào năm Flaubert qua đời, ông cho đăng truyện Viên mỡ bò (in trong tập Những buổi tối ở Mêđăng do nhóm Zola xuất bản) nói về cuộc chiến tranh Pháp - Phổ. Với câu chuyện này, Ông đã châm biếm, đã kích gay gắt bọn quý tộc, tư sản bạc nhược, hèn nhát, không có lòng tự tôn dân tộc trước kẻ thù. Nhà văn Zola không dè dặt ca ngợi ''Ngay bước đầu anh đã viết một tác phẩm quyết định, anh tự xếp vào nhà các nhà văn bậc thầy”.
Kể từ đây, Maupassant dồn toàn bộ tâm sức vào hoạt động sáng tạo. Ngòi bút của ông rất sung sức, trong mười năm (1881-1890), viết trên 300 truyện ngắn, hai tập ký, sáu tiểu thuyết, ngoài ra còn mấy vở kịch và nhiều bài báo khác. Những tác phẩm xuất sắc của ông, ngoài Viên mỡ bò kể trên, phải kể đến những tiểu thuyết Một cuộc đời (1883), Ông bạn đẹp (1885), Núi Orion(1886)... Tác phẩm của ông tập trung trên hai chủ đề, chính: Ca ngợi cuộc đấu tranh của nhân dân chống xâm lược và vạch trần nhiều sự thực xấu xa của giai cấp tư sản quý tộc đương thời. Riêng những truyện viết về chiến tranh đã bị Hitler ra lệnh đốt sạch trong cuộc chiến thế giới lần thứ II do tính chất kích động lòng yêu nước của nhân dân Pháp.
G. Maupassarlt là bậc thầy về truyện ngắn và tiểu thuyết. Các tác phẩm của ông bao giờ cũng cô đúc sâu sắc được diễn đạt bằng một văn phong hết sức trong sáng, giản dị, tự nhiên, tinh luyện đến mức “không sao bắt trước nổi”, như M.Gorki đánh giá.
Những năm cuối đời, từ 1887 trở đi, Maupassant bắt đầu mắc triệu chứng tâm thần, ám ảnh về cái chết và những cơn hoảng loạn đã rút kiệt năng lực sáng tạo của nhà văn, ý thức được bi kịch đó, buồn chán tuyệt vọng, ông đã dùng dao tự sát, nhưng không chết, ông được đưa vào nhà thương điên, và ít lâu sau qua đời tại đó (ngày 6 tháng 7 năm 1893).
