“TỀ DÂN YẾU THUẬT” (THUẬT CƠ BẢN ĐỂ YÊN DÂN) BÁCH KHOA TOÀN THƯ VỀ NÔNG NGHIỆP
“Tề dân yếu thuật” là bách khoa thư về nông nghiệp sớm nhất và hoàn chỉnh nhất của Trung Quốc còn dược giữ lại, được thế giới công nhận là tác phẩm về kỹ thuật nông nghiệp và sinh vật học có giá trị nhất. Tác phẩm do Giả Tư Hiệp là nhà nông học kiệt xuất vào cuối thời Bắc Nguỵ viết ra trong khoảng thời gian những năm 533 - 544. Toàn sách chia thành 10 quvển, 92 thiên gồm hơn 1l vạn chữ: trước sách còn có các thiên ''lờì tựa'' và ''lời bàn''.
Trong bộ sách này, Giả Tư Hiệp đã tổng kết, hệ thống các tri thức và sản xuất về nông nghiệp, chăn nuôi lâm nghiệp ngư nghiệp cũng như các sản phẩm nông nghiệp của các chủng tộc sống ở trung du và hạ lưu sông Hoàng Hà. Các tổng kết mang tính toàn diện, hệ thống, chính xác; phản ánh được trình độ sản xuất nông nghiệp tiên tiến của Tru ng Quốc thời bấy giờ, đồng thời cũng tạo cơ sở để thúc đẩy khoa học nông nghiệp và sản xuất nông nghiệp phát triển về sau này.
Rõ ràng là trong “Tề dân yếu thuật” đã thấm nhuần tư tưởng dựa vào thời gian và địa điểm chọn chế độ thích hợp, dựa vào cây trồng mà chọn thời gian gieo trồng chia ra làm ba cấp: tốt, vừa và xấu. Ví dụ với các loại ngũ cốc thời kỳ gieo hạt tốt nhất là thượng tuần tháng hai, sau đến là thượng tuần tháng ba, kém nhất là vào tháng tư. Gốc cây tốt nhất là đậu xanh, sau đến ngô, lanh, xấu nhất là cây cải dầu. Trước thời Giả Tư Hiệp, nông dân thường cho đất phục hồi chất dinh dưỡng chủ yếu bằng biện pháp hưu canh (nghỉ canh tác); Giả Tư Hiệp đã sáng tạo ra phương Pháp luân canh (thay đổi cây trồng trên đất), đồng thời chỉ ra rằng gốc cây họ đậu là tốt nhất. Điều đó hết sức khoa học. Để tận dụng ánh sáng Mặt Trời và đất trồng. “Tề dân yếu thuật” còn đề xướng cách trồng xen giống cây cao với giống cây thấp.
Khi viết sách “Tề dân yếu thuật”, Giả Tư Hiệp đã sưu tầm nhiều sách của các tác giả trước có liên quan đến nông nghiệp, trực tiếp sử dụng tài liệu của 156 loại tác phẩm. Ông đã thâm nhập đồng ruộng, học hỏi các lão nông nên đã thu thập được nhiều tài liệu quý giá. Trong sách, có nhiều hạng mục so với thế giới sớm hơn ba trăm năm thậm chí hơn 1500 năm.
