THÁP LỤC HOÀ BÊN SÔNG TIỀN ĐƯỜNG
Tháp Lục Hòa được xây dựng vào năm Khai Bảo thứ ba thời Bắc Tống (năm 970 Dương lịch), bên sườn Núi Nguyệt Luân, ven Sông Tiền Đường. Tương truyền, tháp được xây dựng trong khuôn viên Chùa Lục Hòa nhằm trấn áp thuỷ quái trên Sông Tiền Đường - con sông có sóng dữ lúc triều dâng, mà Nguyễn Du đã từng nhắc đến trong Truyện Kiều:
Triều đâu nổi tiếng đùng đùng
Hỏi ra mới biết là sông Tiền Đường
Ngày trước, tháp đồng thời cũng là ''cây đèn sông'' vì trên tháp treo nhiều đèn lồng, đêm đêm sáng rực rỡ, thuyền bè qua lại nhìn đó mà định hướng giang hành.
Tháp đã có hơn ngàn năm lịch sử, lúc mới xây có chín tầng cao hơn 50 trượng nhưng qua nhiều phen binh lửa nên phải trùng tu nhiều lần. Năm 1121 (niên hiệu Tuyên Hòa thứ ba thời Bắc Tống) bị cháy trụi, bỏ hoang phế một thời gian dài, mãi tới năm 1153 (niên hiệu Thiệu Hưng thời Nam Tống) mới được xây dựng lại. Tháp được thi công liên tục trong mười một năm, đến năm 1163 (niên hiệu Long Hưng năm đầu) mới hoàn thành. Từ đó đến cuối thế kỷ XIX, tháp còn được tu bổ nhiều lần nữa và quy mô hình dáng của tháp hiện nay là kết quả của đợt trùng tu lớn năm 1900 (niên hiệu Quang Tự thứ 26 đời Thanh). Phía mặt Bắc của tháp còn bảo tồn được phiến đá ghi bút tích của Vua Càn Long: “Đăng khai hoá tự Lục Hòa tháp ký”[1].
Tuy qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo nhưng Tháp Lục Hoà vẫn giữ được dáng dấp từ thời Bắc Tống. Tháp xây bằng gạch, kết hợp với các kết cấu gỗ; tuy gọi là tháp nhưng thực chất là một toà lầu nhỏ hình bát giác chiếm diện tích khoảng một mẫu rưỡi, cao 59m89 gồm 13 tầng. Mỗi tầng có 8 diềm mái với 104 góc mái; mỗi góc mái có treo một quả chuông nhỏ, tổng cộng là 104 quả chuông. Mỗi tầng, ở giữa lòng tháp là một buồng nhỏ, xung quanh là hành lang. Từ tầng dưới lên tầng trên có thang gỗ chạy vòng quanh theo hình xoáy trôn ốc. Du khách theo bậc thang có thể lên tới tầng trên cùng của tháp. Từ đó có thể ngắm nhìn cảnh Sông Tiền Đường mênh mang với cây cầu hiện đại bắc ngang ở đây, mỗi khám thờ ở mỗi tầng trong lòng tháp đều có một công trình nghệ thuật tuyệt mỹ với các họa tiết trang trí cây cỏ, hoa lá, nhân vật, linh thú, linh điểu rất sống động. Đứng bên ngoài ngắm nhìn, dưới ánh nắng ban mai, phần trên diềm mái của mỗi tầng đều phô hết vẻ tinh xảo của các bộ phận kết cấu và mảng trang trí thân tháp; phần dưới diềm mái rợp bóng râm, làm tôn vẻ đẹp của phần trên, khiến cho tòa tháp càng thêm nổi bật giữa khung cảnh mây trời nước non cao rộng, bao la. Tháp Lục Hòa được nhắc đến trong nhiều giai thoại về một số danh nhân, nhân vật tiểu thuyết và thơ ca các đời. Truyện Thủy Hử có miêu tả một anh hùng trên Lương Sơn Bạc là Lỗ Trí Thâm đã qua đời ở đây và Võ Tòng, anh hùng đánh cọp ở Cảnh Dương Cương cũng đã từng tu ở Chùa Lục Hoà và viên tịch nơi này lúc 80 tuổi.
GS. ĐẶNG ĐỨC SIÊU
