TRƯỜNG HỌC MỚI
Trở về Athens, Aristotle không gia nhập Academia, lúc đó do Xenocrates lãnh đạo. Ông từng nói ''Im lặng là nhục nhã trong khi Xenocrates ba hoa''. Ông lập ra trong triết học riêng (năm 335 tr.CN) ở phía ngoại vi Athens theo hướng đối ngược với Academia. Đó là khu rừng nhỏ nơi thờ thần Apollon Lykeios, và vì thế tên trường gọi là Lykeion, La tinh hoá là Lyceum. Nơi đây đã sinh ra một trường phái triết học có ảnh hưởng nhất khắp vùng Địa Trung Hải, có cái tên trứ danh là phái Tiêu dao, bắt nguồn từ tiếng Hi Lạp peripatetikos, nghĩa là ''người đi dạo''. Nguyên do là Aristotle có thói quen vừa đi dạo quanh vườn cùng học trò, vừa giảng bài. Cũng có giai thoại khác, kể rằng hồi ở Maxêđônia dạy Alexandre, để cho người học trò vừa bị ốm dậy có thể học tốt, Aristotle không cho Alexandre ngồi nhiều, mà bắt cùng ông đi dạo bên ngoài cung điện, vừa đi dạo vừa giảng bài.
Aristotle đã hệ thống hoá tri thức triết học tích luỹ tới bấy giờ chia chúng thành các phần thực hành (luân lý học, chính trị học tu từ học hay thuật hùng thiện, kinh tế học thi ca học...) và lý luận (toán học, vật lý học và siêu hình học...). Các bài giảng đọc cho học trò cũng chia ra hai cấp: khoa học (bí truyền) và phổ cập (truyền khẩu). Loại đầu dành cho học trò có học vấn, tiến hành vào buổi sáng; còn loại sau, dành cho đông đảo người nghe, vào sau bữa cơm trưa.
Vào năm 323 tr.CN. Alexandre Đại Đế chết. Sự kiện đó gây bất hạnh cho Aristotle, người mà tên tuổi gắn liền với vương triều Maxêđônia. Các phe phái chống đối Maxêđônia truy lùng ông, kiện ông ra toà vì tội ''vô thần''. Bằng chứng chính thức được viện dẫn là những lời văn của ông tán dương Hermias và người vợ đầu Pythias của mình, dùng những lời vốn chỉ dùng để ca tụng thần Apollon và nữ thần phì nhiêu Demerer. Biết trò hề còn đi xa, Aristotle bèn trốn về Chalcis trên đảo nhỏ Eubee (tiếng Anh: Euboea), là quê mẹ của mình. Về sau, nghe tin Socrates bị treo cổ theo phán quyết của toà án Athens, ông nói ''Tôi không muốn để người Athens thực hiện thêm một tội ác nữa để chống lại triết học''.
Một năm sau, tại Chalcis, ở tuổi 62, giữa họ hàng thân thuộc và học trò đông đảo, ông, một trong những nhà bác học vĩ đại nhất thời cổ đại, đã chết vì bệnh đau dạ dày vốn đã hành hạ ông suốt đời. Trường phái Tiêu dao từ nay do người học trò yêu của ông là Theophratus lãnh đạo. Theo chúc thư của ông còn lại đến nay, ta thấy rõ thái độ nồng nhiệt của ông với họ hàng và bè bạn: Aristotle bày tỏ sự quan tâm tới mọi thành viên trong gia đình lớn của mình. Là người ủng hộ chế độ nô lệ, nhưng ông lại kêu gọi đối xử tốt với các đầy tớ và nô lệ. Một số đầy tớ và nô lệ được ông di chúc phải giải phóng và ban thưởng hào phóng cho họ.
