Xương cho biết gì về quá khứ của chúng ta?
Trong cổ sinh học, xương là một cái máy thật sự đi ngược thời gian khi nó được hóa thạch ngẫu nhiên. Việc nghiên cứu cấu tạo hiển vi của xương có thể cung cấp các thông tin về cổ sinh học rất có giá trị. Vì sự sinh trưởng của cơ thể được các mô xương ghi lại, giống như hình ảnh của các vòng năm ở cây thân gỗ, cho nên người ta có thể ước tính tốc độ sinh trưởng của một số loài hóa thạch và rút ra từ đó bản chất chuyển hóa năng lượng của chúng. Chẳng hạn sự sinh trưởng của một số loài khủng long cho thấy có lẽ chúng giữ được nhiệt độ bên trong không đổi! Ngoài ra, việc phân tích hình dạng xương thường giúp xác định cách vận động của loài, ví dụ là bay hay nhảy. Nếu xương được bảovệ đầy đủ và không bị mòn thì nó có thể giữ được colagen trong gần 200.000 năm. Cũng giống như mọi protein, colagen chứa nitơ và cacbon. Do đó, nếu phân tích nó tỉ mỉ thì người ta có thể rút ra chế độ ăn uống của sinh vật hóa thạch được nghiên cứu. Đôi khi cũng có thể xác định sự có mặt một số loại thực vật qua chế độ ăn uống. Từ đó người ta có thể dựng lại không những cách ăn uống của động vật hoặc người tiền sử, mà còn cả môi trường cổ trong đó chúng đã tiến hóa.
Hình dạng các giao điểm của cơ hoặc gân còn cho phép đi xa hơn, vì trình độ phát triển thường phụ thuộc vào những thói quen của người. Chính vì vậy người ta đã nhận ra rằng Nàng d’Hochfelden, với bộ xương có từ thế kỷ V, thực ra là một vũ nữ xuất sắc: gờ phần trên xương đùi của nàng rất nổi bật. Tương tự, những tổn thương xương có thể cho thấy cách thực hiện một số kỹ năng chiến đấu.
Trong con tàu Mary Rose của Anh ở thế kỷ XVI, là con tàu bị đắm trong khi chở chiến binh chống Pháp, có một phần tư bộ xương bị gãy ở đầu xương bả, dấu hiệu cho thấy người ta đã sớm sử dụng cung tên. Như thế chứng tỏ con tàu chiến này không mang bất kỳ đội quân nào khác tới lục địa, mà chính là các cung thủ.
