BẮC KINH – CỐ ĐÔ CỦA NHIỀU TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN
– THỦ ĐÔ CỦA NƯỚC CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA
Bắc Kinh ở phía Bắc bình nguyên Hoa Bắc, phía Tây là Thái Hàng Sơn hùng vĩ, phía Bắc là Yên Sơn và Cao nguyên Mông Cổ, phía Đông là Vịnh Bột Hải, phía Đông Nam là đồng bằng rộng lớn mênh mông, diện tích là 16.800 km2, dân số 9.600.000 người, khí hậu chia làm bốn mùa khá rõ rệt.
Bắc Kinh đã có trên 3000 năm lịch sử và có nhiều danh lam thắng cảnh tầm cỡ thế giới. Ngay từ năm 1057 Tr. CN, đây đã là đô thành của nước Yên (lúc đó có tên là Kế Thành). Từ triều Tần, trải qua các triều đại Hán, Ngụy, Tấn, Tùy, Đường - trong khoảng thời gian hơn 1000 năm - Kế Thành luôn luôn là một trung tâm giao lưu văn hóa, kinh tế quan trọng. Năm 938, người Khiết Đan xây dựng Vương triều Liêu ở phương Bắc, Kế Thành được coi là bồi đô, đổi tên thành Yên Kinh. Năm 1153, tộc Nữ Chân kiến lập Vương triều Kim, đóng đô tại Yên Kinh gọi là Trung Đô, xây dựng ở đây nhiều thành quách cung điện. Năm 1215, Mông Cổ tấn công chiếm Trung Đô đốt phá gần hết các lâu đài, chỉ còn sót lại Thái Ninh Cung (nay là Công viên Bắc Hải). Năm 1260, cháu Thành Cát Tư Hãn (Thiết Mộc Chân) là Hốt Tất Liệt đến Trung Đô, ở tại Thái Ninh Cung. Bảy năm sau quyết định lấy Yên Kinh làm Kinh đô, lấy Thái Ninh Cung làm trung tâm, khởi công xây dựng đô thành với quy mô lớn. Đô thành chia làm hai khu vực, Cung thành và Đại thành. Cung thành bao quanh Thái Ninh Cung và các hồ suối, vườn cây, đất đai lân cận, cảnh trí rất đẹp. Bên ngoài Cung thành là Đại thành có chu vi là 28,6km. Trong Đại thành, hướng Nam Bắc là đại lộ rộng 25m, hướng Đông Tây là những đường ngõ rộng 6,7m, chia đất trong Đại thành thành những khu vực vuông vức, đều đặn. Năm 1403, Minh Thành tổ lên ngôi định đô tại đây, đổi tên là Bắc Kinh, xây dựng lại đô thành với quy mô lớn hơn. Bắc Kinh đời Minh gồm ba vòng thành: Đại thành, Hoàng thành và Cung thành. Từ các vòng thành này, tạo thành một hình thể chữ nhật. Bao quanh nó là một quần thể kiến trúc cung điện trùng điệp như Tử Cấm Thành cao 7,9m, bốn bề có lầu gác, xung quanh có hào sâu bảo vệ. Hoàng thành gồm bốn cửa thành đối xứng rồi đến ngoại thành.
Nhà Thanh (1644 - 1911) thay nhà Minh đã xây dựng thêm cho Bắc Kinh nhiều lâu đài cung điện tráng lệ. Đặc biệt là các khu vườn hoa kiểu vườn rừng, tạo nên khung cảnh u nhã rất độc đáo là tuyệt đẹp ở đây, các đường phố được đan cài với nhau kiểu bàn cờ, chia ra thành nhiều phố mang tên cổ như Phố Triều Dương Môn, Cửa Phụ thành, Cửa Tây Trực... Vài phố nhỏ hoặc được lưu truyền từ các tên tuổi xa xưa: Ngõ Tự Binh Mã, ngõ Học Phủ, Phố Kho Hải Vận, Ngõ Kho Trữ Gạo, Ngõ Ngoại Giao, Phố Bộ Giáo Dục v.v. . . Bắc Kinh cũng có cả Ngõ Chợ Gạo, Hàng Than, Chợ Trâu, Hàng Cá, Hàng Rau . . . và cũng có nhiều chùa, miếu, am được đặt tàm tên phố như Phố Chùa Hộ Quốc, Phố Chùa Phúc Long, Phố Chùa Vạn Thọ v.v...
Từ khi nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ra đời cũng lấy Bắc Kinh làm Thủ đô, nó nhanh chóng được phát triển mở rộng được gọi là ''Nhật Tân - Nguyệt dị”. Bắc Kinh đã được xây dựng thêm những trục đường giao thông lớn. Có đường sắt ngầm, tàu điện ngầm... có sức chứa và lưu lượng người qua lại có tới 5 triệu xe đạp, xe máy.
Bắc Kinh cũng là nơi chứng kiến nhiều biến cố lịch sử: Phong trào Ngũ tứ vận động kháng Nhật, sự kiện Lư Cầu Kiều, Quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa 1-10-1949 và nhiều các sự kiện lịch sử khác nữa của các Vương triều v.v...
THIÊN AN MÔN VÀ PHỐ TRƯỜNG AN
Trung tâm của Bắc Kinh là Thiên An Môn. Đó là biểu tượng của Bắc Kinh. Quảng trường Thiên An Môn rộng 50 ha, có sức chứa trên nửa triệu người. Phía Tây là Đại lễ đường Nhân dân, nơi hội họp Quốc hội và tiến hành các lễ tiết Quốc gia đại sự. Thiên An Môn là một công trình kiến trúc đặc sắc của Bắc Kinh. Từ phía Nam cửa (Nam Môn) của Hoàng thành, nó chia làm hai phần: phía dưới là đế thành với những vòm cổng đồ sộ, trên là thành lầu có cột song, cửa chạm mái lợp ngói lưu ly, trông đường bệ uy nghiêm lại vừa nguy nga tráng lệ. Phía trước Thiên An Môn là một sân rộng, xung quanh có tường thành màu đỏ bao bọc. Về sau, bức tường thành này bị phá bỏ, sân được mở rộng tôn tạo thành một quảng trường lớn, mang tên Quảng trường Thiên An Môn như đã nói ở trên. Phía Bắc Quảng trường Thiên An Môn là Phố Trường An, bắt đầu từ Phúc Hưng Môn ở phía Tây đến - Kiến Quốc Môn ở phía Đông, dài 6km, rộng từ 60m đến 70m. Con đường này có lịch sử hơn 700 năm. Trước đây, Phố Trường An chia thành hai đoạn là Tây Trường An và Đông Trường An, không thông nhau vì tường thành phía trước Thiên An Môn ngăn cách. Sau cách mạng Tân Hợi (1911), hai đoạn đường phố này mới thông với nhau. Giờ đây, Phố Trường An là một trong những trục đường phố chính của Bắc Kinh, hai bên san sát nhiều nhà cao tầng: trụ sở các cơ quan đầu não, các Bộ trong Chính phủ và các tổ chức thương nghiệp tài chính lớn... của quốc gia.
Phố lớn Vương Phủ Tỉnh là một phố thương nghiệp phồn hoa, nhộn nhịp, có đại lầu Bách Hóa, chợ Đông An, các quầy mỹ nghệ thủ công lớn, Tân hoa thư điếm, những cửa hiệu nổi tiếng trong và ngoài nước như: Toàn Đức Tụ, vịt quay Bắc Kinh, tơ lụa, hàng đồ cổ... Những khu xây dựng lầu cao kiểu hiện đại toả ra bốn phía rồi kéo dài mãi gồm: lầu phát thanh, truyền hình, bưu điện, nhà ga, văn phòng hàng không, nhà khách, khách sạn 17 tầng... Một hệ thống các nhà bảo tàng, đáng lưu ý có: Viện bảo tàng lịch sử, quân sự, cách mạng, nông nghiệp, khoa học, kỹ thuật, y học, thiên văn, hàng không, địa chất, tự nhiên,… Bảo tàng Quốc tử giám, mộ Tây Hán, Bảo tàng chuông cổ hí kịch, mỹ thuật…lại có nhiều nhà kỷ niệm các danh nhân gắn bó với Bắc Kinh như: nhà kỷ niệm Quách Mạt Nhược, Mao Thuẫn, Mai Lan Phương, họa sĩ Từ Bi Hồng, họa sĩ Tề Bạch Thạch, Tống Khánh Linh, Tào Tuyết Cần, Lý Đại Chiêu, Lỗ Tấn... Bắc Kinh là nơi tập trung những tòa nhà lớn và nhiều tầng có cung cách kiến trúc vừa dân tộc vừa hiện đại. Phải kể đến Bảo tàng bảo vật, Bảo tàng mỹ thuật các trường Đại học, các cơ quan nghiên cứu ở Bắc Kinh có thể đi thăm Vạn Lý Trường Thành, Di Hòa Viên, Thập Tam Lăng, Thiên Đàn, - (là nơi các Hoàng đế tới tế trời, đất). Cố Cung hoành tráng rực rỡ với các lâu đài, đền, miếu với 9999 gian. Ửng Cung có pho tượng Phật kê bệ đá cao tới 28 mét.
Bắc Kinh không chỉ có bên mình Vạn Lý Trường Thành - kỳ quan thế giới, nơi đây còn có Cố Cung cổ kính, Di Hòa Viên là cả miền Giang Nam thu nhỏ lại, và còn nhiều điều kỳ lạ không kể hết. Bắc Kinh có phố Tô Châu là hình ảnh thu nhỏ của Tô Châu - Hàng Châu quê hương của vải vóc, tơ lụa và các mỹ nữ,… ở phố này, người ta ăn mặc theo trang phục thời nhà Thanh. Có hàng Cao lâu trình bày cái thớt thái thịt dày 1,2m khi cửa hàng mới mở mà bây giờ chỉ còn dày 20cm. Đó là cả một mối tình dao thớt. Có những hàng cây cổ thụ sống 700 – 800 năm, được phong ''Quận công'', ''Đại tướng". Có cung A Phòng trùng điệp mái rồng bay. Có những quán trà biểu diễn kinh kịch, có nhiều hàng bán các bức tranh quốc họa từ đời Tống, đời Đường…
Ngày nay, Bắc Kinh hiện đại đang ra sức xây dựng để trở thành một trung tâm khổng lồ, nối liền các thành phố vệ tinh và các khu ngoại thành sầm uất để trở thành một trong những thành phố to lớn và đẹp nhất thế giới với các khách sạn nhiều sao mọc lên như nấm, và trung tâm khoa học – kỹ thuật của cả nước.
Thành phố Bắc Kinh vừa hiện đại vừa cổ kính. Du khách nhất là người nước ngoài đến Bắc Kinh thường có 5 điều mơ ước: chiêm ngưỡng Cố Cung, dạo phố Tô Châu, thưởng thức món vịt quay Toàn Đức Tụ, xem biểu diễn kinh kịch và uống trà ở quán…
