Dầu mỏ dùng làm gì?
Trừ một số ít ngoại lệ, dầu thô những dùng làm gì cả. Ngược lại, chính là các dẫn xuất của nó, đi từ khí đến nhiên liệu nặng cho các nhà máy nhiệt điện và các thiết bị công nghiệp, xăng cho ô tô, gazol và nhiên liệu gia đình. Nếu được biến đổi thêm nữa, dầu mỏ dùng để sản xuất các loại chất dẻo hoặc các phân tử có giá trị dược phẩm. Điểm chung của tất cả các sản phẩm này là chúng được cấu tạo từ các phân tử có khung cacbon. Rốt cuộc dầu mỏ chỉ là một nguồn hydrocacbua phong phú. Tùy theo nguồn gốc của nó, dầu mỏ bao gồm tỷ lệ các phân tử khác nhau với kích thước khác nhau. Đối với mỗi ứng dụng, người ta phải phân lập phần của phân tử có kích thước thích hợp.
Phương pháp tách riêng các phần được thể hiện trong các tháp chưng cất của nhà máy lọc dầu. Trong những năm gần đây, nhu cầu về các sản phẩm nhẹ đã tăng lên nhiều để đáp ứng đòi hỏi ngày càng tăng về nhiên liệu cho ô tô. Vì vậy, để thỏa mãn cung - cầu, việc tách riêng các phần là không đủ. Cần có thêm những giai đoạn ''bẻ gãy'' (cracking) đề ''phá vỡ'' các phân tử lớn thành những phân tử nhỏ hơn.
Trên quy mô thế giới, 52% lượng dầu được dành làm nhiên liệu và 35% cho chất đốt để đun nấu trong gia đình, tự tiêu thụ của các nhà máy lọc, sản xuất điện, v.v... Trong số 13% còn lại thì 6% phục vụ cho các sử dụng phi năng lượng khác nhau: chất bôi trơn, nhựa rải đường và những sản phẩm trát kín. Phần còn lại được dùng để sản xuất các nguyên liệu hóa dầu từ đó sẽ tạo ra các chất trung gian tổng hợp.
Đó là những phân tử đơn giản (etylen, propylen, butađien, xylen...), điểm xuất phát để sản xuất các chất dẻo và những phân tử phức tạp của một số dược phẩm.
Dầu mỏ chứa hàng tỷ phân tử trong đó có những phân từ gây ưng thư như benzen hoặc các hydrocacbua thơm đa vòng. Tuy nhiên, những nghiên cứu về độc chất học đã cho thấy chúng cha nguy hiểm trong trường hợp phải tiếp xúc nhiều trong nhiều năm. Trái lại, việc sử dụng các dung môi nhiều lần để lau rửa những vật bị nhiễm bẩn hắc ín, có thể tạo thuận lợi để các phân tử này xâm nhập vào da. Vì vậy người ta đã khuyên những ai phải dọn dẹp ''thủy triều đen'' (dầu bị tràn ở biển) nên đeo găng. Rủi ro qua tiêu thụ sò ốc hoặc cá bị nhiễm cũng có, nhưng không đáng kể vì mùi vị không ngon của các sản phẩm này khiến người ta dễ từ bỏ trước khi đạt đến ngưỡng độc hại. Nhưng sẽ có rủi ro thật sự nếu các phân tử độc hại được sinh vật biển chuyến hóa. Đó là lý do khiến Cơ quan An toàn Vệ sinh Thực phẩm của Pháp phải xác định các liều lượng có thể chấp nhận. Trên thực tế, nguy cơ lớn của sự kiện như thủy triều đen là động vật bị mắc vào đây sẽ ngạt thở, cũng như vi sinh vật đất bị mất oxy.
Nếu dầu thô là một sản phẩm ít nguy hiểm, thì việc đốt cháy một số dẫn xuất của nó sẽ thải ra hàng loạt sản phẩm độc và gây ô nhiễm. Tuy thế, phương pháp hoàn chỉnh các nhiên liệu sạch và những chất xúc tác đã giúp hạn chế đáng kể các chất thải này trong những năm gần đây.
Ngoài ra, khi cacbonic bắt nguồn từ đầu bị đốt cũng đặt ra những vấn đề về môi trường. Việc đốt cháy một tấn dầu sản ra gần ba tấn khí này. Vì vậy, khoảng 10 tỷ tấn khí cacbonic bắt nguồn từ dầu mỏ đã được thải vào khí quyển mỗi năm.
