ERATHOSTENES – NGƯỜI ĐẦU TIÊN TÍNH CHU VI CỦA TRÁI ĐẤT
Hơn 2000 năm trước đã có người dùng các đơn vị đo đạc đơn giản để tính chu vi Trái đất. Đó chính là Erathostenes (275 – 194 năm trước công nguyên) thời cổ Hy Lạp.
Erathostenes là người học rộng nhiều tài, ông không chỉ thông hiểu thiên văn mà còn tinh thông địa lý. Ông còn là một thi nhân, một nhà lịch sử ngôn ngữ học, triết học đã từng là người phụ trách bảo tàng Alexandrie.
Do sự tinh tế của mình Erathostenes nhận thấy: ở thành phố Syene cách Alexandrie 800km , vào lúc đúng ngọ, ánh Mặt Trời soi thẳng tận đáy giếng. Nếu bấy giờ dựng một vật thẳng đứng (ví dụ dựng đứng một cây gậy) thì vật sẽ không có bóng. Thế nhưng nếu cũng vào giờ đó một vật để thẳng đứng sẽ có một bóng ngắn. Erathostenes cho rằng sở dĩ tại thành Alexandric cùng vào một thời điểm là vật có bóng là do ánh sáng Mặt Trời đã chiếu xiêng.. .Xuất phát từ tiền đề quả đất hình cầu và tia sáng Mặt Trời chiếu thẳng và đương nhiên sẽ chiếu theo hướng xuyên tâm Trái đất, các tia sáng hướng tâm tại hai nơi: thành phố Alexandrie và Syene sẽ tạo thành góc nhọn bằng góc nhọn do tia sáng tạo với đường hướng tâm (phương của trọng trường) tại thành phố Alexandrie. Theo tỉ lệ giữa các cạnh của tam giác đồng dạng, khi biết được khoảng cách giữa hai địa điểm (ví dụ giữa Aiexandrie và Syene) người ta có thể tính độ dài của đường chu vi Trái đất. Erathostenes đã tính ra góc giữa hai tia sáng hướng tâm Trái Đất tại hai nơi là 7o mà đường chu vi Trái Đất có góc là 360o, nên Erathostenes tính ra đường chu vi Trái Đất khoảng bốn vạn km. So với thực tế thì chu vi của Trái Đất đã đo sai không nhiều (chu vi thực của Trái Đất là 40076km). Erathostenes còn tính được khoảng cách giữa Mặt Trời và Trái Đất là 147. 000.000km, trong thực tế thì là 149.000.000km, quả thật là kinh người. Điều đó chứng tỏ trí tuệ uyên bác của Erathostenes.
Erathostenes cũng là người đầu tiên dùng danh từ ''Địa lý học'', từ đó đanh từ này đã thay thế cho từ ''Địa phương chí'' truyền thống. Ông đã viết ba quyển sách chuyên khảo về Địa lý học. Trong sách mô tả hình dáng của Trái đất, sự phân bố đại lục và biển cả. Erathostenes còn sử dụng mạng lưới kinh tuyến, vĩ tuyến trên địa đồ, là người đã biết kết hợp các nguyên lý của vật lý học với phương pháp toán học sớm nhất, sáng lập nên toán lý - địa lý học.
