TỔ XUNG CHI CHA ĐẺ CỦA SỐ
Trên Mặt trăng có một dãy núi hình tròn mang tên “dãy núi tròn Tổ Xung Chi''. Đó là tên của nhà toán học Trung Quốc Tổ Xung Chi (429 ~ 500), người đã tính ra số chính xác sớm nhất.
Tổ Xung Chi tự là Văn Hoàn người huyện Quảng Xương (nay thuộc huyện Lai Nguyên tỉnh Hà Bắc) thuộc vào thời Nam Bắc triều. Ngày nay ta hay dùng số = 3,1415926, con số này thực tế có lớn hơn số một chút. Vào 1500 năm trước, Tổ Xung Chi đã xác định số ở khoảng giữa hai số: 3,1415926 và 3,1415927. Ở châu Âu khoảng hơn 1000 năm trước đây người ta mới dò được số với độ chính xác tương tự. Tổ Xung Chi còn đưa ra ý kiến cho là giá trị số gần với tỉ số 335/113 ước vào khoảng 3,1415929 so với số thực thì sai không đến 1/ 10.000. Tỉ số này hình thành từ 3 số lẻ, viết thành cặp là l13355 cắt làm hai đoạn mà thành, thật là đẹp đẽ, dễ nhớ, các nhà toán học Nhật Bản gọi đó là tỉ số họ Tổ.
Về phương diện thiên văn, lịch pháp, Tổ Xung Chi cũng có nhiều đóng góp. Ông đă quan trắc cẩn thận Mặt trời, tuần trăng cùng sự vận chuyển của tinh tú trên bầu trời ghi chép rất chi tiết, cẩn thận. Ông phát hiện trong ''Lịch Nguyên gia'' được sử dụng vào thời đó có nhiều chỗ sai. Ông tính toán cải chính các chỗ sai, đặt ra một lịch pháp mới gọi là ''Lịch Đại minh''. Trong ''Lịch Đại minh” có cải tiến cách tính năm nhuận Trong lịch Nguyên gia cứ 19 năm thì có 7 tháng nhuận còn trong lịch Đại minh thì cứ 391 năm có 144 tháng nhuận; làm cho theo lịch trước đây cứ 220 năm thì sai một ngày nay thì phải 1739 năm mới bị sai một ngày. Tổ Xung Chi nhận thấy do thời gian để Mặt Trời dịch chuyển trên Thiên cầu giữa hai tiết Đông chí thường có xê dịch, nên ông đề nghì một cách tính khác. Ông chọn thời gian Mặt Trời vượt qua thiên đỉnh trên Thiên cầu giữa hai ngày tiết Xuân phân làm chuẩn và tính được số ngày là 365, 2428, 148 ngày và một giao điểm khác của Mặt trăng là thời gian Mặt trăng vượt qua hoàng đạo trên Thiên cầu theo hướng đi về phương Bắc là 27,212223 ngày. Các con số này so với các số liệu ngày nay hết sức gần nhau.
Tổ Xung Chi là một nhà khoa học, một bác học nhiều tài năng, đối với các loại máy ông cũng quan tâm nghiên cứu. Ông đã thiết kế chế tạo máy đo thời gian kiểu đồng hồ nước, xe chỉ Nam (tức la bàn), cối xay chạy bằng sức nước, thuyền đi biển.
